تخمك‌گذاری به زمانی گفته می‌شود كه یك تخمك (یا در برخی موارد نادر بطور طبیعی بیشتر از یك تخمك) از تخمدان آزاد می‌شود و این زمان را “دوره باروری” در سیكل قاعدگی می‌نامند.
هر ماه، یك تخمك در درون تخمدان شما به بلوغ می‌رسد. هنگامی كه اندازه آن به حد معینی رسید، تخمك از تخمدان آزاد شده و درونِ لوله‌های فالوپ، به طرف رحم حركت می‌كند. اینكه در هر بار، كدام تخمدان یك تخمك آزاد می‌كند، نسبتا نامشخص است. آنچه مشخص است این است كه وظیفه تخمك‌گذاری در سیكلهای قاعدگی به صورت منظم و یكی در میان، بین تخمدانها تقسیم نمی‌شود.
 
چگونه بهترین زمان باروری، با تخمك‌گذاری مشخص می‌شود؟برای اینكه بهترین نتیجه را بگیرید و حامله شوید، باید در مدت یك تا دو روز پیش از تخمك‌گذاری تا ۲۴ ساعت پس از آن، آمیزش داشته باشید. دلیل این امر آن است كه اسپرمها می‌توانند دو تا سه روز زنده بمانند، اما تخمك نمی‌تواند بیشتر از ۲۴ ساعت پس از تخمك‌گذاری به حیات خود ادامه دهد مگر اینكه لقاح صورت پذیرد.
اگر در حوالی زمان تخمك‌گذاری آمیزش داشته باشید، احتمال حامله شدن شما افزایش می‌یابد و شما می‌توانید خوشحال باشید، زیرا شانس با شما همراه است: در زوجهای معمولی كه می‌توانند به صورت طبیعی بچه‌دار شوند، در هر دوره ۲۰% احتمال بارداری وجود دارد. حدودا ۸۵% از خانمهایی كه بدون استفاده از یكی از روشهای جلوگیری از بارداری آمیزش دارند، ظرف یكسال حامله می‌شوند. شما می‌توانید با تعیین زمان دقیق تخمك‌گذاری، همچنین با افزایش آگاهی خود در مورد تغییرات هورمونی و فیزیكی كه در هر ماه در بدن شما رخ می‌دهد، احتمال حامله شدن خود را افزایش دهید. همچنین شما می‌توانید از این اطلاعات استفاده كرده و با خودداری از آمیزش در نزدیكی زمان تخمك‌گذاری، از بارداری جلوگیری كنید. البته توجه داشته باشید كه این روش، بهترین روش جلوگیری از بارداری نیست و استفاده از آن ممكن است موفقیت آمیز نباشد.
 
چگونه می‌توانم زمان تخمك‌گذاری و حداكثر آمادگی برای بارداری را تشخیص دهم؟زمانی را كه دوره پریود بعدی شما آغاز می‌شود در نظر بگیرید، سپس ۱۲ تا ۱۶ روز از آن كم كنید. این چند روز، همان محدوده زمانی است كه احتمال تخمك‌گذاری شما در آن بسیار زیاد است. برای خانمهایی كه یك دوره كامل آنها ۲۸ روز طول می‌كشد، چهاردهمین روز معمول روز تخمك‌گذاری است. برای استفاده از این روش، شما باید بدانید كه دوره كامل شما معمول چند روز طول می‌كشد.
با این حال، بهترین روش برای تعیین زمانی كه احتمال باروری شما در آن حداكثر است این است كه به وضعیت بدنی خود توجه كنید و روش تشخیص نشانه‌های تخمك‌گذاری را فرا بگیرید.
 
تغییر در ترشحات دهانه رحم:
 
هر چقدر روزهای بیشتری از دوره شما بگذرد، حجم این ترشحات افزایش پیدا كرده و بافت آنها نیز تغییر می‌كند. این تغییرات، بیانگر افزایش سطح هورمون استروژن در بدن شما است. هنگامی كه این ترشحات شفاف، لیز و چسبنده باشد، احتمال باردار شدن شما به حداكثر می‌رسد. به نظر بسیاری از خانمها، ترشحات در این دوره مانند سفیده تخم مرغ است.
 
این ترشحات در حالت طبیعی به عنوان یك سد محافظ عمل می‌كنند، اما در زمان اوج توانایی باردار شدن در شما، این ترشحات به اسپرم اجازه می‌دهند تا از مجرای رحم عبور كرده و به سمت رحم بروند، سپس به طرف لوله‌های فالوپ حركت كنند تا با تخمك شما برخورد نمایند.
 
افزایش دمای بدن:
 
پس از تخمك‌گذاری، دمای بدن شما ممكن است بین ۰.۴ تا ۱.۰ درجه افزایش پیدا كند. شما این تغییر را احساس نخواهید كرد، اما می‌توانید با استفاده از یك دماسنج، “دمای پایه بدن” یا BBT خود را اندازه‌گیری كنید. دمای پایه بدن یعنی دمای بدن در هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب، پیش از آنكه هرگونه فعالیتی انجام دهید. این افزایش دما بیانگر آن است كه تخمك‌گذاری در بدن شما انجام شده است، زیرا آزاد شدن یك تخمك منجر به تحریك و افزایش تولید هورمون پروژسترون می‌گردد، كه دمای بدن را افزایش می‌دهد.
 
زمان حداكثر توانایی شما برای باردار شدن، دو تا سه روز پیش از این است كه دمای بدن شما افزایش پیدا كند. برخی از متخصصان بر این باورند كه ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از مشاهده اولیه افزایش دما نیز شما شانس باردار شدن را دارید، اما اكثر آنها اذعان می‌كنند كه این زمان برای حامله شدن خیلی دیر است.
 
پس از تخمك‌گذاری، یك تا دو روز طول می‌كشد تا سطح هورمون پروژسترون به حدی برسد كه دمای بدن شما را افزایش بدهد. اما از آنجا كه تخمك تنها حداكثر ۲۴ ساعت می‌تواند زنده بماند، هنگامی كه دمای بدن افزایش پیدا می‌كند، دیگر برای باردار شدن خیلی دیر شده است،. به همین دلیل، متخصصان توصیه می‌كنند كه دمای بدن خود را برای چند ماه دقیقا زیر نظر گرفته و نموداری برای آن طراحی كنید تا بتوانید الگوی افزایش دما را تشخیص داده و زمان احتمالی تخمك‌گذاری خود را مشخص كنید. در این صورت می‌توانید به گونه ای برنامه ریزی كنید كه دو تا سه روز پیش از موعد افزایش دمای بدن خود، آمیزش داشته باشید.
 
درد در ناحیه پایین شكم:
 
حدودا ۲۰% از خانمها می‌توانند تخمك‌گذاری و فعالیت مربوط به آن را احساس كنند، كه نشانه‌های آن می‌تواند از درد ملایم تا تیر كشیدن‌های شدید و ناگهانی باشد. این حالت، كه به آن میتل اشمرز mittelschmerz گفته می‌شود، ممكن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بكشد.
 
تستهای پیش بینی كننده تخمك‌گذاری چگونه كار می‌كنند؟این تستها كه در داروخانه ها یا فروشگاههای دیگر موجود بوده و بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند، افزایش هورمون LH را، كه دقیقا قبل از تخمك‌گذاری رخ می‌دهد، در ادرار شما تشخیص می‌دهند. استفاده از این تستها ساده‌تر بوده و نتایج آنها نیز دقیق‌تر از دماسنجهای BBT است و می‌توانند تخمك‌گذاری را ۱۲ تا ۳۶ ساعت زودتر تشخیص داده و احتمال بارور شدن شما را در همان ماه اولی كه از این تستها استفاده می‌كنید به حداكثر برسانند.
اما این دستگاهها خالی از اشتباه نیز نیستند. در مواردی نادر، آنها وجود LH را ثبت می‌كنند. در واقع پاسخی كه دستگاه به شما می‌دهد، یك جواب “مثبت” یا “منفی” است، نه یك عدد. به این ترتیب نمی‌توان تضمین كرد كه در صورت مثبت بودن پاسخ، حتما تخمك‌گذاری انجام خواهد شد؛ در واقع میزان هورمون LH می‌تواند با یا بدون آزاد شدن تخمك، افزایش پیدا كند. همچنین ممكن است افزایش میزان این هورمون به صورت كاذب نیز اتفاق بیفتد، كه دوباره سطح آن كاهش یافته و پس از آن كمی مانده به تخمك‌گذاری مجددا افزایش پیدا می‌كند.
 
برای به دست آوردن حداكثر دقت، راهنما و دستورالعمل تست را به دقت مطالعه و پیگیری كنید. با این حال، اگر راهنمای تست به شما می‌گوید كه اولین ادرار خود در طول روز را تست كنید، ممكن است بهتر باشد كه دومین ادرار خود را تست كنید. ادرار شما در طول شب غلیظ می‌شود، كه در نتیجه ممكن است نتیجه تست “مثبت” ولی “كاذب” باشد.
 
دوره شما از اولین روزی كه پریود آغاز می‌شود، محاسبه می‌گردد. در صورتی كه دوره شما ۲۸ روزه باشد، تست را از روز یازدهم آغاز كرده و به مدت ۶ روز ادامه دهید؛ یا تست را به تعداد روزهایی كه شركت تولید كننده دستگاه توصیه كرده است، ادامه دهید. در صورتی كه دوره شما بین ۲۷ تا ۳۴ روز است، روز تخمك‌گذاری شما ممكن است بین روزهای سیزدهم تا بیستم باشد. تست را از روز یازهم آغاز كرده و تا روز بیستم ادامه دهید. در صورتی كه دوره شما نامنظم است، ممكن است به این نتیجه برسید كه استفاده از این تست نمی‌تواند آزمون مناسبی برای تشخیص زمان تخمك‌گذاری در شما باشد.